NotitiesHarari Inside out
De Groene Amsterdammer
Het artikel "Harari Inside Out" bespreekt de vergissing van Harari dat narratieven een optionele laag boven de fysieke werkelijkheid zijn. Het benadrukt dat mensen verantwoordelijk zijn voor hun gedachten en handelingen, en dat praktische wijsheid in relaties belangrijker is dan instrumentele rationaliteit. Het stelt ook vragen over de waarde van intelligentie zonder een duidelijk doel.
Harari’s vergissing is te denken dat het narratieve een optionele, elimineerbare, tweede laag bovenop de meer fundamentele fysieke werkelijkheid is
narratieve een optionele, elimineerbare, tweede laag bovenop de meer fundamentele fysieke werkelijkheid is
Ook wij zijn geen object dat algoritmisch blootgelegd kan worden. Wij zijn actoren die een verantwoordelijke relatie hebben met hun eigen gedachten en handelingen. Wij nemen de verantwoordelijkheid op ons om hard werkend waar te maken wie wijzelf in reactie op de verwachtingen van anderen én onszelf menen dat we zouden kunnen, moeten of willen zijn. Wij verhouden ons noodzakelijkerwijze tot de uitkomsten van de algoritmen van Amazon of Netflix, zoals wij ons noodzakelijkerwijze ook verhouden tot de verwachtingen die onze ouders, onze docenten, onze vrienden, vijanden, kinderen, politici en ga zo maar door van ons hebben.
praktische wijsheid voor ons als relatieproducenten veel belangrijker is dan instrumentele rationaliteit
Relatieproducenten geven om hun relatie, die puur op zichzelf als iets waardevols wordt beschouwd en die niet slechts een instrument is dat gebruikt zou kunnen worden om verlangens te bevredigen. Praktische wijsheid is het vermogen in te zien dat je geen ‘partnerconsument’ bent, dat het je niet om bevrediging gaat maar om liefde, om enthousiasme, om het samen hebben van toekomst.
Instrumentele rationaliteit is daarentegen principieel afhankelijk van het voorgegeven zijn van een doel. Pas als er een doel is, is het mogelijk op slimme wijze de meest geschikte middelen te selecteren om dat doel te bereiken. Maar wat nu als er geen doel is? Dan heb je niets aan instrumentele rationaliteit en dus ook helemaal niets aan intelligentie – althans, aan intelligentie opgevat als instrumentele rationaliteit.
Als er geen doel is, dan gaat een intelligent systeem in de slaapstand