NotitiesNiksen
Maartje Willems
Het boek "Niksen" benadrukt het belang van verveling en imperfectie voor creativiteit, waarbij de auteur Brené Brown aanhaalt dat zelfcompassie essentieel is. Het pleit voor het omarmen van twijfels en het vinden van balans in het leven, vooral in een tijd waarin parttime werken en kortere werkdagen toenemen. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor rust en creatief denken.
Volgens Nietzsche hebben creatievelingen veel verveling nodig om tot hun beste werk te komen. Hij noemde verveling 'de onaangename windstilte van de ziel' die voorafgaat aan de 'onbekommerde winden' van creativiteit.
In perfectionisme gaat behoorlijk veel tijd zitten. Als je wilt dat iets perfect wordt, betekent het eigenlijk dat het nooit af is, want niks is helemaal perfect. Perfectie is dan ook een vijand van het niksen. De Amerikaanse Brené Brown, hoogleraar maatschappelijk werk, heeft veel geschreven over het accepteren van je eigen imperfecties. En het inperken van al die angsten dat je niet voldoet en gestraft zou moeten worden omdat je niet alles hebt gedaan voor je werk of relatie, of dat idiote oplichterssyndroom, dat je het gevoel hebt dat je je succes niet verdient en je op het punt staat ontmaskerd te worden. Brené schrijft in haar boeken en vertelt in lezingen dat mensen niet moeten wegrennen voor 'hun verhaal', zich niet moeten schamen voor wie ze zijn. En daar hoort ook bij: niet aan alle verplichtingen tegelijk voldoen. Zoals Brené zegt: heb medeleven met jezelf. Perfectie is op de ander gericht (wat wordt het eindoordeel), maar goede inspanning is op jezelf gericht.
‘Laten we ons heil liever zoeken in gezonde twijfel en niet in de schijnzekerheden van inhoudsloze en oppervlakkige levenslessen', schreven Vinkers en De Ridder. De bekende Utrechtse psychiater Henricus Cornelis Rümke (1893-1967) schreef decennia terug al: 'Twijfel kan de mens leiden tot zijn hoogste ontplooiing. Dat betekent niet dat je voortdurend onzeker bent, maar wel dat je beseft dat de werkelijkheid complex is en dat er ruimte is om je eigen wegen te kiezen in het leven. Dat is geen defaitisme: uiteindelijk zijn er altijd mogelijkheden om iets aan onze situatie te doen.’
Nederland is kampioen in parttime werken. Ongeveer de helft van de werkende Nederlanders werkt parttime (4,4 miljoen mensen). Het begrip fulltime is in de loop der jaren al gekrompen, maar wellicht is het einde in zicht. Onderzoeken over hoe een kortere werkdag tot meer productiviteit zou leiden, blijven komen. Ook werken steeds meer mensen thuis, wat reisuren scheelt. Aangezien tijd een belangrijke voorwaarde voor het niksen is, zou meer vrije tijd het niksen een duwtje in de rug kunnen geven.
Een creatief persoon, hoe briljant ook, is niet 24 uur per dag geniaal. Niet ingrijpen en de boel de boel laten, pakt soms wonderwel goed uit. Zoals bij alles in het leven, gaat het ook bij creativiteit om het vinden van de balans. Bij het niksen kunnen zomaar de meest briljante plannen ineens tot je komen.